Neem ontwikkelingssamenwerking. Het plan van de VVD om het budget van 4,4 miljard euro terug te brengen naar 1,4 miljard euro betekent het einde ervan. Het resterende bedrag is voldoende voor verplichte afdrachten aan bijvoorbeeld Europese Unie, Wereldbank en asielzaken. Het argument voor deze dramatische ingreep is volgens VVD-fractievoorzitter Stef Blok simpel: waarom zouden we onze morele plicht ten opzichte van de armen willen afkopen via de overheid? Als mensen wat willen, moeten ze maar wat overmaken aan Oxfam Novib of Artsen zonder Grenzen. Maar met ontwikkelingssamenwerking koop je ook goodwill, dus invloed. Blok ziet ook over het hoofd dat vanuit dit budget ambassades worden gefinancierd. Een ingreep van miljarden betekent sluiting van het overgrote deel van de ambassades in Afrika. Maar Afrika is een grondstoffenrijk opkomend continent, waar je als kennisintensieve handelsnatie omwille van eigenbelang aanwezig wilt zijn.
Dan defensie. Als het aan PvdA, PVV en SP ligt, gaat er een miljard van het budget af. Het resultaat is dat de krijgsmacht niet meer inzetbaar is. Waarom? Het budget bedraagt na de bezuinigingen van het vorige kabinet 7,3 miljard euro. Daar gaat 1,2 miljard van af voor pensioenen en wachtgelden. Het echte budget is dus krap 6 miljard. Twee derde van dat bedrag wordt aan personeel besteed; de rest aan de instandhouding van de organisatie en wat investeringen. Een nieuwe korting van ruim een miljard bekent dat er alleen nog maar geld is om salarissen te betalen. Dat levert een krijgsmacht op van personeel zonder materieel of er moet een heel krijgsmachtdeel worden opgeofferd. Zeker is dat Nederland zijn grondwettelijke taken – bescherming van onze belangen en bevordering van de internationale rechtsorde – niet meer met enige geloofwaardigheid kan uitvoeren.
Ontwikkelingssamenwerking en defensie bepalen in belangrijke mate de Nederlandse positie in het buitenland. Schaf je die activiteiten grotendeels af, dan wordt Nederland een free rider. Nederland isoleert zich en kan zijn belangen – een typisch VVD-thema – niet meer adequaat meehelpen beschermen. Dit kost welvaart en veiligheid.
Tot slot cultuur. Op een budget van 900 miljoen euro wordt 200 miljoen gekort. Dat leidt tot kaalslag, want mogelijk moet de helft van de culturele instellingen de deuren sluiten. Ook hier geldt dat neveneffecten over het hoofd worden gezien. Buitenlandse bedrijven vormen samen met buitenlandse kenniswerkers een belangrijk fundament onder onze kenniseconomie. Echter, die bedrijven hoeven hier niet te blijven. Dat is afhankelijk van het vestigingsklimaat, dat meer is dan fiscale maatregelen. Voor werknemers en kenniswerkers geldt vooral of Nederland een leuk land is om in te leven. Als er weinig te beleven valt en sprake is van afkeer ten opzichte van buitenlanders, is het antwoord nee. En dat nee klinkt steeds vaker.
Zie ontwikkelingssamenwerking, defensie en cultuur eens als investeringen in de positie van Nederland. Dan zijn het ineens investeringen waarin je niet straffeloos kunt snijden.
Trouw