De Amerikaanse president Barack Obama gaat komende nacht vertellen hoe hij de terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in het Midden-Oosten wil verslaan. Wat zijn de opties? Defensiespecialist Rob de Wijk van het Centrum voor Strategische Studies in Den Haag beantwoordt vijf vragen.
1. Obama heeft al gezegd dat hij geen grondtroepen stuurt. Wat kan hij wel doen?
Obama gaat de tegenstanders van IS bewapenen. Dat hebben ze in 2006 en 2007 ook succesvol gedaan in de strijd tegen al-Qaeda in Irak. Daarnaast worden de luchtaanvallen geïntensiveerd. Maar met luchtaanvallen alleen gaat het zeker niet lukken. De VS zal het nooit toegeven, maar er komen Amerikaanse special forces op de grond die de ogen en oren voor de VS zijn. Zij kunnen bijvoorbeeld de doelwitten van de bombardementen aanwijzen.
2. Heeft Obama de dreiging van IS inderdaad onderschat, zoals de Republikeinse senator Ted Cruz afgelopen weekend beweerde?
Ja, zeker. Het is niet alleen een gevaar binnen Irak en Syrië. IS heeft een veel bredere aantrekkingskracht. De IS-troepen komen uit allerlei landen, zoals India en Indonesië. Obama komt nu te laat tot de conclusie dat IS harder moet worden aangepakt. De Amerikanen hadden het gevaar van IS moeten zien. Maar Obama heeft zich onder druk van de bevolking, die oorlogsmoe was, teruggetrokken uit Afghanistan en Irak.
3. De VS is te laat – is IS dan niet meer te verslaan?
Ja hoor. Zo groot is IS nou ook weer niet.
4. De VS gaat met tien landen een internationale coalitie vormen tegen IS, werd vorige week tijdens de NAVO-top bekend. Waarom zit Nederland daar niet bij?
Nederland doet er niet meer toe in de VS. Het is niet voor niets dat een land als Denemarken er wel bij zit. Wij kunnen alleen een symbolische bijdrage leveren, en dan nog voor korte duur. Grondgroepen gaan er niet heen, aan onze fregatten heb je daar niets en er zijn hooguit een paar F16’s beschikbaar. Nederland heeft zichzelf buitenspel gezet door bezuinigingen op Defensie, dat is niet recht te zetten.
5. De Arabische Liga heeft aangekondigd gezamenlijk maatregelen te nemen tegen IS. Dat is prettig nieuws voor Obama?
Ja, het is belangrijk voor het draagvlak. Wel vraag ik me wel af wat de Arabische Liga echt kan doen. Ze stoten de soennitische bevolking voor het hoofd als ze openlijk steun betuigen aan de sjiitische regimes van Irak en Syrië. En vergis je niet, onder de bevolking van die landen is veel steun voor de soennitische IS-extremisten. De Liga kan zeggen dat IS niet aan de kant van de soennieten hoort, maar het is complex.